Kulturni program posvećen očuvanju jevrejskog nasleđa i subotičke arhitekture nastavlja se i ovog oktobra nizom događaja koji će obogatiti kulturni život Subotice i Sente. U okviru Jesenjeg festivala jevrejske kulture koji se u našem greadu organizuje po 11. put, publiku očekuju zanimljivo predavanje o delu arhitekte Pala Vadaša i tri koncerta koji će predstaviti raznolikost i lepotu jevrejske muzike.

– Festival je postao tradicija i on daje sliku, presek jevrejske kulture koja je aktuelna, a u suštini radi se o prisustvu odnosno potvrdi postojanja jevrejske zajednice i bitnosti kulture koje je u u fokusu jevrejske zajednice – naglasio je Robert Sabadoš, predsednik Jevrejske opštine u Subotici.

Festival će se održati naredne nedelje, odnosno od 21. do 27. oktobra, sa četiri dešavanja u Subotici i jednim u Senti.

– Manifestacija počinje u utorak, 21. oktobra, uvek imamo neki segment kojim predstavljamo znamenite subotički Jevreje, odnosno nekog čiji je značaj prevazišao granice ovog grada. Ove godine prvo predavanje će biti o dr Nikoli Šugaru, pioniru psihoanalize. On je rođen krajem 19. veka, školovao se u Beču gde je diplomirao, bio je lekar, psijatar i psihoanalitičar. Školovao se u Beču i bio je praktično Frojdov učenik – rekla je Branka Banjanin ispred jevrejske zajednice, uz napomenu da će predavanje biti održano u Gradskom muzeju Subotica u 18 časova.

U sredu, 22. oktobra, na istom mestu i u isto vreme biće održano predavanje na mađarskom jeziku pod nazivom „Iz senke u svetlo – izgubljena arhitektura Pala Vadaša“. Iako će izlaganje biti na mađarskom, svi slajdovi biće ispisani i na srpskom jeziku, kako bi predavanje bilo dostupno i onima koji ne govore mađarski.

O životu i radu ovog značajnog arhitekte govoriće Rihard Morvai Rac, mladi istoričar zaposlen u Međuopštinskom zavodu za zaštitu spomenika kulture. On će publici približiti stvaralaštvo Pala Vadaša, arhitekte koji je obogatio izgled Subotice s početka 20. veka. Vadaš je rođen u Mađarskoj, školovao se širom Austro-Ugarske, a u Suboticu se doselio pred Prvi svetski rat, gde je projektovao brojna znamenita zdanja, među kojima se posebno ističe gradska najamna palata u Nušićevoj 2, između Narodnog pozorišta i Gradske biblioteke. Njegov rad ostavio je dubok trag u arhitektonskoj i kulturnoj istoriji grada.

Već narednog dana, u četvrtak 23. oktobra u 19 časova, subotička sinagoga biće domaćin koncerta renomiranog Presburger Klezmer benda iz Bratislave. Publika u Subotici već je imala prilike da uživa u njihovim energičnim nastupima, koji spajaju tradicionalnu klezmer muziku aškenaskih Jevreja sa savremenim muzičkim žanrovima poput džeza, regea i roka. Ovaj put, bend će izvesti novi program pripremljen povodom 30 godina postojanja, čime će proslaviti bogatu karijeru i dugogodišnju ljubav prema muzici.

– Muzički program se nastavlja u nedelju, 26. oktobra u 19 časova, kada će u sinagogi nastupiti Judit Klajn i Haverim. Klajn, koja je već nekoliko puta oduševila subotičku publiku, ovog puta će održati solistički koncert uz pratnju prijatelja muzičara. Njena interpretacija jevrejskih pesama iz Srednje i Istočne Evrope poznata je po izražajnosti i emotivnosti, zbog čega svako njeno pojavljivanje izaziva toplu reakciju publike – istakla je Banjanin.

Festival će biti svečano zatvoren u ponedeljak, 27. oktobra u Senti, koncertom grupe „Šira u’tfila“ iz Beograda, koji će se održati u obnovljenoj maloj sefardskoj sinagogi. Program pod nazivom „Od Štetla do Mediterana“ vodi publiku na muzičko putovanje koje povezuje melodije sefardske i aškenaske tradicije, Zapada i Orijenta, starog i novog. Početak koncerta zakazan je za 19.30 časova, a ambijent obnovljene sinagoge obećava jedinstven umetnički doživljaj.

Organizatori su izrazili zahvalnost Gradu Subotici, koji je obezbedio sredstva putem konkursa za projekte u kulturi, zatim Generalnom konzulatu Mađarske u Subotici, opštini Senta, Kulturno-obrazovnom centru „Turzo Lajoš“, kao i Gradskom muzeju Subotica i Fondaciji Subotička sinagoga, koji su podržali manifestaciju.

Ulaz na sve programe je besplatan, što je dodatni poziv publici da u danima koji dolaze uživa u arhitekturi, muzici i tradiciji koja spaja različite kulture i epohe.

Program Jesenjeg festivala jevrejske kulture

foto:/LovaLova portal/Jevrejska opština Subotica