Saobraćaj i individualna ložišta i dalje su razlog broj jedan kada je zagađenje vazduha u pitanju, ovo pokazuju rezultati preliminarnog istraživanja sprovedeno od strane Udruženja Koalicija za održivo rudarstvo u Srbiji (KORS). Na osnovu rezultata Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022., Subotica ima oko 38.000 domaćinstava, a čak 17.000 odnosno 45% za grejanje koristi čvrsta goriva ili struju.

U okviru projekta “Nastavak zalaganja za smanjenje zagadjenja i poboljšavanje energetske efikasnosti: individualna ložišta“ koji je podržao Fond za zaštitu životne sredine Grada Subotica, Koalicija za održivo rudarstvo (KORS) iz Subotice je tokom 2023. godine sprovela strateško indikativno merenje kvaliteta vazduha u periodu od septembra tekuće godinne, na 12 mernih mesta na teritoriji grada za koja su utvrdili da su značajna sa stanovišta utvrđivanja nivoa i vrsta zagadjenja vazduha kojima su građani izloženi.

– Merenja su pokazala da se u gradu mogu utvrditi nivo srednje zagađenosti i zagađenosti vazduha posebno PM10 i PM2,5 česticama i da su nivoi zagađenosti posebno karakteristični u situacijama povišenog vazdušnog pritiska bez obzira na povećanu spoljašnju temperaturu. Ovo upućuje na zaključak da je u značajnoj meri krivac za ovakvo stanje vazduha saobraćaj ali i kućna ložišta koja su zastupljena u oko 17000 domaćinstava što predstavlja oko 45% od broja stanovnika u Subotici. Ova sinergija je uočljiva kada se posmatra mapa i kada se vidi da se nivoi zagađenja mogu utvrditi u delovima grada sa najvećim procentima loženja gde se naravno odvija i veliki i povećani saobraćaj usled nedovoljne pokrivenosti i učestalosti polazaka javnog gradskog prevoza ali i verujemo usled izloženosti prašini koja je posebno karakteristična na severnoj strani grada – izjavio je Zvezdan Kalmar, predsednik KORS-a.

Prema rezultatima popisa iz prethodne godine, u Subotici živi 124.679 stanovnika što tnači da je prosečan broj stanovnika domaćinstva na celoj teritoriji grada 2,42. Od oko 38.000 domaćinstava, 10.566 domaćinstava i 329 poslovnih lica korisnici su grejanja subotičke Toplane, a 10.425 domaćinstava i 1.240 poslovnih lica priključeno je na mrežu Subotica gas-a, što znači da je preostalih 45% odnosno oko 17.000 domaćinstava greje na čvrsti ogrev ili struju.

– Nemamo načina da odredimo koliko domaćinstava koristi samo struju za grejanje, bilo preko TA peći, bilo preko toplotnih pumpi. Moja procena je da je to najviše 10% od ukupnog broja, dakle manje od 2.000 domaćinstava. Čvrsti ogrev koristi sigurno najmanje 15.000 domaćinstava – napominje Pera Marković, pravnik KORS-a dodajući da je značajan faktor zagađenja svakako i saobraćaj.

Preporuka KORS-a je da se u gradu mora nastaviti sa usmerenim podržavanjem mera energetske efikasnosti i promene načina proizvodnje toplote, ili podrške efikasnijem korišćenju ekološki prihvatljivijih goriva posebno u 17.000 domaćinstava koja se oslanjaju na loženje.

– Ove preliminarne rezultate predstavljamo kao kontrolni uzorak pred jaču grejnu sezonu, a nastavak indikativnih merenja ćemo sprovesti tokom decembra 2023., januara i februara 2024. godine – ističe Zvezdan Kalmar.