Prema poslednjim procenama Svetske zdravstvene organizacije i Međunarodne agencije za istraživanje raka, obolevanje od malignih bolesti u svetu je poraslo na gotovo 20 miliona ljudi i registrovano je 9,7 miliona smrtnih slučajeva od svih lokalizacija malignih tumora u 2022. godini. Procenjuje se da sa dijagnozom malignih tumora u svetu živi preko 53 miliona ljudi. Tokom života, jedna od pet osoba će oboleti od raka u svetu, a jedan od devet muškaraca i jedna od dvanaest žena će umreti od nekog oblika maligne bolesti. 

U 2022. godini je gotovo polovina novih slučajeva malignih bolesti u svetu (49,2%) i više od polovine smrtnih slučajeva (56,1%) registrovano u Aziji. To je delom posledica činjenice da na ovom kontinentu živi više od 60% svetske populacije. U Evropi, koja čini samo 9,0% svetske populacije, registrovano je 22,4% novih slučajeva raka i 20,4% smrtnih slučajeva od malignih bolesti.

U Srbiji je tokom 2022. godine od svih malignih tumora obolelo 41.578 osoba (22.056 muškaraca i 19.522 žene). Iste godine od raka je umrlo 19.350 osoba oba pola, 10.616 muškaraca i 8734 žene. U Severnobačkom okrugu je obolelo od raka 1319 osoba (693 muškarca i 626 žena), a umrlo 488 osoba (255 muškaraca i 233 žene). Rak pluća, rak dojke i rak debelog creva su vodeće lokalizacije raka u obolevanju i u umiranju, u svetu i kod nas.

Rak pluća je najčešće dijagnostikovani maligni tumor i čini 12,4% svih novih slučajeva raka i 18,7% svih smrtnih slučajeva od raka kod oba pola u svetu. Tokom 2022. godine u Srbiji su od raka pluća obolele 6582 osobe (4505 muškaraca i 2077 žena), a umrle su 4434 osobe (2972 muškarca i 1462 žene). U Severnobačkom okrugu je 198 osoba obolelo (135 muškaraca i 63 žene), a njih 109 umrlo (72 muškarca i 37 žena) od raka pluća.

Rak dojke kod žena je najčešće dijagnostikovan maligni tumor koji čini 11,6% svih novootkrivenih slučajeva raka u svetu. U Srbiji je 2022. godine od malignih tumora dojke obolelo 4489, a umrlo je 1646 žena dok su u Severnobačkom okrugu obolele 173 žene i 55 umrle.

Rak debelog creva je u našoj zemlji druga po učestalosti lokalizacija raka u obolevanju i umiranju kod muškaraca, odnosno treća po učestalosti u obolevanju i u umiranju od malignih tumora kod žena. U 2022. godini je od ovog raka obolelo 5199 osoba (3146 muškaraca i 2053 žene) i umrlo je 2408 osoba (1464 muškarca i 944 žene). U Severnobačkom okrugu je 255 osoba obolelo (164 muškarca i 91 žena), a njih 71 umrlo (44 muškarca i 27 žena).

Rak grlića materice i dalje predstavlja javnozdravstveni problem u 25 zemalja u svetu, od kojih je većina u subsaharskoj Africi. Prema procenama, rak glića materice je osmi najčešći maligni tumor u obolevanju (3,3%) i deveti uzrok umiranja od malignih tumora u svetu (3,6%). U Srbiji je četvrta vodeća lokalizacija u oboljevanju kod žena sa 1060 obolelih, a peta po učestalosti u umiranju sa 404 umrle žene. U Severnobačkom okrugu su 32 žene obolele od raka grlića materice i njih 6 je umrlo u 2022. godini.

Prema rečima Prim. mr sc med. dr Nada Kosić Bibić, specijalisti socijalne medicine Zavoda za javno zdravlje Subotica, do 2050. godine procene su da će se broj novootkrivenih slučajeva raka u svetu uvećati za 77%. Osim produženog očekivanog trajanja života i dalje će biti prisutni poznati faktori rizika (pušenje, alkohol i gojaznost), ali i visoka učestalost faktora rizika iz životne sredine, zagađenje vazduha. I u razvijenim i u nerazvijenim zemljama apsolutni broj novoobolelih osoba od raka će porasti, a udvostručiće se broj umrlih.

Muškarci u Srbiji su u srednjem riziku obolevanja od svih malignih tumora, u odnosu na muškarce Istočne i Zapadne Evrope. Za razliku od muškaraca, žene u Srbiji su u nešto višem riziku obolevanja od svih malignih tumora, odmah posle žena u Zapadnoj i Severnoj Evropi. Muškarci i žene u Srbiji se, među 40 zemalja u Evropi, nalaze u visokom riziku umiranja od svih lokalizacija malignih tumora.

foto:/Freepik.com