Na zemlji, lav je kralj svih životinja, ali na nebu, njegova kruna više nema moć. Titula kralja neba i oblaka pripada nekom ko ceo svet gleda sa visine, ne zato što je arogantan već zato što se, dok krstari iznad svih, nošen toplim vetrovima, najbolje oseća. U pitanju je beloglavi sup, retka vrsta orla lešinara.

Beloglavi sup je krupan lešinar koji naseljava Pirinejsko i Balkansko poluostrvo, delove severne Afrike, Malu Aziju, Kavkaz i jugozapadne delove Azije. Stanarica je, ali mlade ptice dosta i daleko lutaju. Nastanjuje prostrana otvorena područja sa klisurama i slabom vegetacijom u planinskim i mediteranskim predelima kao što su stepe, polupustinje i pašnjaci, sa potkapinama i terasama na visokim i nepristupačnim liticama pogodnim za gnežđenje. Potrebna mu je blizina vode. Veći deo dana provodi odmarajući se na stenama, a ostatak u letu pretražujući teren ili na pronađenoj lešini.

– Dug, pokretljiv vrat, prekriven gustim paperjem, omogućuje mu duboko prodiranje u lešinu. Hranu traži u grupama, na većim područjima nego ostali evropski lešinari. Redovno pretražuje područje prečnika od 50 do 60 km oko odmorišta ili gnezda, a često i znatno šire područje prečnika 120-150 km. – priča Jelena Toljagić, biolog palićkog ZOO vrta i objašnjava da je u pitanju ptica veoma impozantne veličine sa rasponom krila koji se kreće i do čak tri metra. Prosečna težina ovih nebeskih krstarica iznosi između osam i devet kilograma, a pojedini primerci mogu dostići težinu i do jedanaest kilograma.

Kada je u pitanju reprodukcija ovih ptica, beloglavi supovi polno sazrevaju sa oko pet godina. Ženka polaže jedno jaje najčešće krajem januara ili početkom februara i na njemu leže oba roditelja, od 52 do 57 dana, naizmenično dok se ne izleže mladunče, koje oba roditelja hrane oko četiri meseca nakon izleganja. Gneždenje se obavlja na krečnjačkim stenama, u grupama koje obrazuju kolonije ptica, retko izolovani parovi. Izlegli mladunac ostaje na gnezdu, pre prvog leta, oko četiri meseca.

– Uloga beloglavog supa u lancu ishrane u ekosistemu je jedinstvena i nezamenljiva, isključiva hrana su mu uginule životinje, pa njihovim hranjenje, beloglavi sup sprečava širenje zaraza i na taj način obezbeđuje tzv „prirodnu reciklažu“. Ova retka vrsta je pre dvadesetak godina skoro bila pred izumiranjem. – kaže Toljagić i dalje nastavlja da je 1990. godine, na teritoriji uvačkih jezera preživelo samo sedam parova beloglavog supa. Četiri godine kasnije osnovan je Fond za zaštitu ptica grabljivica „Beloglavi sup“ i otvoreno je hranilište na koje se od tada kontinuirano iznose tela uginulih životinja i klanični otpad. Godine 2007. na hranilište se iznelo preko 60 tona hrane. Zahvaljujući ovakvoj, redovnoj ishrani, brojnost beloglavih supova povećala se na 67 gnezdećih parova, odnosno na oko 300 jedinki koliko je te, 2007. godine evidentirano.

Trenutno od oko 130 vrsta ptica na prostoru SRP “Uvac“ i okoline, beloglavi sup je najznačajnija vrsta. Na Uvcu se nalazi i najveća gnezdeća kolonija u Srbiji i jedna od najvećih na celom Balkanu. Brojnost beloglavog supa je tokom poslednjih 20.-ak godina redovno rasla, tako da sada na Uvcu ima oko 450 do 500 jedinki, odnosno oko 110 gnezdećih parova.

Zoološki vrt na Paliću jedinstven je u našoj zemlji po tome što od 2008. godine poseduje jedan od najvećih avijarijuma u zemlji, u kojem su smeštene velike ptice grabljivice. Avijarijum ujedno služi i kao smeštaj za ptice grabljivice koje su povređene u prirodi ili su zaplenjene prilikom sprečavanja nelegalne trgovine ili šverca. Kada takve ptice dođu u Prihvatilište kao poletarci ili kao povređene ptice, posle određenog vremena oporavka, a nakon procene veterinara i svih relevantnih službi, te ptice u što većem broju budu i vraćene i na taj način pokazuju smisao postojanja Prihvatilišta. Prema rečima Andrijane Tot, poslovođe u ZOO vrtu Palić, u njemu je trenutno smešteno pet jedinki beloglavih supova.

– Mužjak Živko i ženka Lala pristigli su iz Uvca, 15. aprila ove godine izgleglo se njihovo pile zbog čega smo veoma sretni. Zato sada u tom delu ne kosimo travu kako ne bismo uznemiravali majku Lalu koja se brine o mladuncu. Osim njih imamo još jedno mladunče pristiglo iz “Srp”-a, Specijalnog rezervata prirode u klisuri reke Trešnjice, i još jednu ženku. – kaže naša sagovornica, Andrijana Tot. U Avijarijumu, osim beloglavih supova, u odvojenom delu žive još i orlovi belorepani i dve bele kanje. Avijarijum nam pruža jedinstvenu priliku da ove veličanstvene ptice posmatramo iz velike blizine, ne samo kako ponosno stoje i posmatraju okolinu sa najviše tačke, već i kako izgledaju kada se vinu u vazduh i zamašu svojim kraljevskim krilima.